Veli

ÇOCUĞUNUZA SINIR KOYMALI MISINIZ?

Çocuğun, yaşına, gelişimine ve ihtiyaçlarına uygun koyulan sınırlar, onun gelişimine önemli katkılarda bulunur. Net sınırlar sunulduğu zaman, çocuklar ilişkilerle ilgili önemli soruların cevaplarını almaya başlar. “Burada yetkili olan kimdir?”, “Ne kadar ileri gidebilirim?”, “Çok ileri gidersem ne olur?” sorularının yanıtları netleşir. Yani sınırlar, çocukların kendilerini ve dünyalarını anlamalarına yardımcı olur; onlara önemli bir keşif ve öğrenme ortamı sağlar.

Çocuğa neden sınır konulmalıdır?

• Kurallar çocukta güven duygusu oluşturur. Çocuk tarafından sınırların ihlal edilebileceği durumlarda kendisine “hayır” denilmesi çocuğu rahatlatır.
• Kurallar çocukta güven duygusu oluşmasını sağlar.
• Çocuğun bütün isteklerine evet denilmesi, gerçeği görmesine engel olur.
• Anne ve baba çocuğun arkadaşı değildir! Çocuk her ne kadar anne ve babanın kurallarına karşı çıksa da; net, ciddi, aynı zamanda sevgi dolu bir anne babaya ihtiyaç duyar.
• Çocuğun kişiliğine değil; davranışına odaklanılmalıdır. “Bu davranışı hep yapıyorsun” algısını oluşturacak şekilde konuşmalar ve/veya davranışlar yerine, “Böyle yaptığın zaman…” diye söze başlanmalıdır. Bu çocuğa, değiştirilmesi gerekenin kendisi değil, davranışı olduğu mesajını verecektir.
• Çocuğun, olumsuz davranışını olumluya dönüştürme sürecinde gösterdiği her çabayı ödüllendirmek veya abartılı bir şekilde övmek, onu ebeveyn olarak size ve/veya ödüle bağımlı kılacaktır. Bunun yerine, onun çabasını fark ettiğinizi dile getirmek, bu konudaki duygularını anlamak ve paylaşmak, onunla birlikte geçirilecek ortak zaman dilimleri yaratmak, diğer bir deyişle onun gelişiminin tanığı olarak yanında olmak gerekir.
• Çocuğunuz beklenen davranışı gösterdiği zaman onu takdir etmek ve memnuniyetinizi belirtmek önemli bir isteklendirme aracıdır.
• Kuralların net olmasına ve keyfi şekilde değiştirilmemesine özen gösterilmelidir. Net olmayan, keyfi şekilde değiştirilen ve devamsızlık gösteren kuralların kalıcı olması çok zordur.
• Çocuk arkadaşlarıyla kıyaslanmamalıdır. Onun yanında, yapamadığı şeylerden duyulan rahatsızlık sürekli dile getirilmemelidir.
• Çocuğunuzun sizden istediği bir şeyi "vermemek” veya çocuğunuza herhangi bir şey için "hayır” demek sizi kaygılandırabilir. Anne babalar olarak çocuklarına hayır derken en çok şu endişeler yaşarlar; “çocuğum bana güvenmezse, çocuğumla olan ilişkim zarar görürse, çocuğumun psikolojisi bozulursa, çocuğum benden nefret ederse, çocuğum artık beni sevmezse, gibi endişeler. Özellikle çalışan anne baba iseniz çocuğunuza sınır koymanız daha da zor bir hal alabilir. Çünkü çocuğunuzla geçirebileceğiniz zaman çok kısıtlı olduğu için bu kısa süreyi sınır koyarak geçirseniz çocuğunuzu mutsuz etmekten korkarsınız. Çocuğa sınır koymanın kaygı verici bir durumun aksine asıl "sınır koymamanın" endişe verici olduğu bilinmelidir. Bu nedenle anne baba olarak sınır koyma konusundaki korkularınız gereksizdir.
• İyi bir rol model olunmalıdır. Anne-baba olarak, önceliklerinizin ne olduğuna karar vermeniz ve çocuğunuzda hangi davranışı görmek istiyorsanız sizin de o şekilde davranmanız gerekir.

Unutmayın! Sınırlar ebeveynin rahat etmesi için değil, çocuğun öğrenmesi ve güvende hissetmesi için var olmalıdır.

Disiplini sağlamak için ceza verilebilir, fakat cezanın olduğu yerde ödül de olmalıdır. Burada ödül ve cezadan ne  anlaşıldığı da tartışılabilir. Bir çocuğun, tekrarlanması istenen bir davranışına “aferin” demek, alkışlamak, okşamak, bir hediye almak ödül olabilirken; çocuğu bazı şeylerden mahrum bırakmak (oyun, oyuncak, tv., faaliyet, ilgi…), molaya koymak, bakışlar…ceza kapsamına girebilir. Ceza, mutlaka istenmeyen davranışın hemen ardından verilmeli ve o davranışla ilişkili olmalıdır. Ödül de istenen davranışın hemen peşinden verilmeli, böylece davranışı pekiştirmelidir.

Sınırsızlık içinde yaşayan çocuk, yönünü belirleyemez, güven duygusu hissedemez, daima bir desteğe bağımlı olma, onay alma, yardım alma ihtiyacını duyar. Çocuk, sınırları zorlar, anne-babanın ne kadar kararlı olduğunu test eder, sınırları zorlayınca ne ile karşılaşacağını görmek için denemeler yapar. Çocuğuna “Hayır” diyemeyen, kıyamayan, onu veliaht gibi yetiştiren anne-baba, gelecekte mücadele gücünden yoksun, doyumsuzluğa aday, özgüveni yitik, kolay mutsuz olan yetişkin yetiştirdiğini bilmelidir.

Çocuğa sevgi, anlayış, sabır ve şefkat ile yaklaşıyorsanız, onun ağlamasından, ara ara kendini kızgın veya mutsuz hissetmesinden korkmayın. Çocuğunuzun anlık mutsuzluğu sizin kural koymadaki kararlılığınızı etkilemesin, kararsız olduğunuzda veya koyduğunuz kuralı kendiniz bozduğunuzda çocuk bunu kavrayacak, ileride de kurallara uymamanın yollarını deneyecektir.

Peki, çocuğa sınır koymanın faydaları nelerdir?

• Sınırlar çocuğa güvende olduğunu hissettir!
• Sınırlar çocuğun sosyal becerilerini ve uyumunu artırır!
• Sınırlar çocuğun sorumluluk duygusunu geliştirir!
• Sınırlar aile ilişkilerini iyileştirir!

Kaynak: http://www.izmirlokmanhekimasml.com/tr912454139pt=911748752ps=913174061/REHBERLIK_SERVISI_COCUGUNUZA_SINIR_KOYMALIMIYIZ_